REUNIDOSO Excmo. Sr. D. Alberto Núñez Feijóo, Presidente da Xunta de Galicia, nomeado por Real Decreto 423/2016, de 11 de novembro.
O Excmo. Sr. D. Javier Fernández Fernández, Presidente do Principado de Asturias, nomeado por Real Decreto 704/2015, de 22 de xullo.
O Excmo. Sr. D. José Ignacio Ceniceros González, Presidente da Comunidade Autónoma da Rioxa, nomeado por Real Decreto 629/2015, de 8 de xullo.
O Excmo. Sr. D. Francisco Javier Lambán Montañés, Presidente do Gobierno de Aragón, nomeado por Real Decreto 616/2015, de 3 de xullo.
O Excmo. Sr. D. Emiliano García-Page Sánchez, Presidente da Xunta de Comunidades de Castela -A Mancha, nomeado por Real Decreto 590/2015, de 2 de xullo.
E o Excmo. Sr. D. Juan Vicente Herrera Campo, Presidente da Xunta de Castela e León, nomeado por Real Decreto 617/2015, de 3 de xullo.
EXPOÑENQue os gobernos das Comunidades de Galicia, Principado de Asturias, A Rioxa, Aragón, Castela- A Mancha e Castela e León colaboramos activamente para promover e impulsar un novo modelo de financiamento autonómico, que se fundamente no pleno respecto á Constitución, e en concreto, ao principio de igualdade entre todos os españois recollido no artigo 139.1, o cal garante que todos os españois teñen os mesmos dereitos, con independencia de onde vivan, e no artigo 138.2, que establece que as diferenzas entre os Estatutos non poderán implicar, en ningún caso, privilexios económicos ou sociais.
Así mesmo as seis Comunidades Autónomas contribuíron de forma construtiva ao debate sobre que Europa queremos para o futuro e, ante o próximo período orzamentario posterior a 2020, o papel dos territorios con dificultades específicas como as derivadas dos desafíos demográficos.
Por iso, e reunidos na cidade de Zaragoza, el 10 de setembro de 2018, chegamos ás conclusións que a continuación se manifestan:1. Transmiten ao Goberno de España a necesidade perentoria de defender como prioritaria a definición do novo modelo de financiamento autonómico, cuestión que debe abordarse de forma inmediata para, deste xeito, poder garantir a prestación dos servizos fundamentais por parte das Comunidades Autónomas.
Por iso instan a continuar e avanzar nos seus traballos na proposta de modelo que debe ser obxecto dun consenso multilateral no seo del Consello de Política Fiscal e Financeira, no cal se teñan en conta as particularidades, necesidades e posicións de todas as administracións afectadas. Manifestan a súa preocupación polo calendario electoral dos próximos anos que poderían engadir máis incerteza a uns acordos xa de por si complexos de alcanzar polo que consideran necesario dar cumprimento no presente exercicio ao acordo do 17 de xaneiro de 2017 nesta materia.
En todo caso, considérase que o novo modelo de financiamento autonómico debe reforzar os seguintes principios:a) A garantía da prestación de niveles similares de servizos públicos en todas as Comunidades Autónomas, con independencia da súa capacidade para xerar ingresos tributarios, garantindo a suficiencia dinámica en aqueles supostos en que os ingresos non evolucionen de forma homoxénea.b) O novo sistema de réxime común debe ser o resultado dun consenso multilateral no seo do Consello de Política Fiscal e Financeira, no cal se teñan en conta las necesidades e posicións de todas as administracións afectadas.c) A corrección dos déficits de financiamento nos servizos que presenta o modelo vixente, dotando o sistema autonómico de maiores recursos.d) A potenciación do principio de suficiencia garantindo que as Comunidades Autónomas dispoñan dos recursos precisos para financiar o total dos servizos da súa competencia tanto no presente como no futuro. O sistema debe garantir a suficiencia dinámica a través da vinculación dos recursos que atribúe o sistema de financiamento á evolución dos ingresos tributarios totais do Estado.e) Debe definirse un sistema de nivelación total, que garante a suficiencia para todos os servizos asumidos. Para iso existirá un catálogo de servizos, cuxo financiamento estea asegurado a través dos recursos que o sistema atribúe ás Comunidades Autónomas. f) A incorporación da cláusula tradicional en todas as reformas do sistema de financiamento, conforme á cal ningunha Comunidade Autónoma empeora a súa posición financeira como consecuencia da reforma.g) La potenciación de los mecanismos de nivelación, a través de una dotación suficiente de estos mecanismos. h) No desenvolvemento dos principios de suficiencia estática e dinámica e de nivelación, as necesidades de financiamento das Comunidades Autónomas deberán fixarse atendendo aos determinantes das súas necesidades de gasto reais. Mentres se empregue un sistema de aproximación indirecta deberán terse en conta, en maior medida, variables tales como os custos fixos, a orografía, a superficie, a dispersión, a baixa densidade, a baixa taxa de natalidade ou o envellecemento e sobreenvellecemento da poboación, entre outros.i) A avaliación das necesidades reais realizarase de forma específica en relación aos gastos vinculados á educación, a asistencia sanitaria e os gastos sociais.- Avaliarase de forma diferenciada o efecto da aplicación da Lei de Dependencia. O cálculo das necesidades reais realizarase tendo en conta as seguintes variables: número de persoas dependentes atendidas, grao de dependencia, tipo de prestación e dependentes potenciais e a dispersión territorial. O financiamento deberá ser suficiente para alcanzar os niveis de cobertura recollidos orixinalmente na Lei de Dependencia, e realizarase conforme se establece no Informe da Comisión para a análise da situación do Sistema de Dependencia. – Avaliarase de forma especial o déficit no financiamento do gasto sanitario e a dinámica de crecemento deste gasto. En particular o gasto sanitario ponderarase en función do seu peso actual no gasto real das Comunidades Autónomas, e financiarase axustando a variable grupos de idade do gasto sanitario, recollendo a creación de novos tramos a partir dos 65 anos (maiores de 85 anos) e aumentando a súa ponderación, tal e como vén evidenciando a dinámica deste gasto. Ademais realizaranse revisións periódicas para axustar estes indicadores e ponderación, de forma que se garanta a suficiencia dinámica do gasto sanitario no modelo de financiamento.- Teranse en conta criterios que permitan impulsar o reequilibrio territorial entre zonas densamente poboadas e zonas en declive demográfico e proporcionar servizos públicos de calidade a estas últimas, así como garantir un desenvolvemento económico sustentable e integrado para todos, prestando atención ao investimento en políticas de conciliación da vida laboral, familiar e persoal e de apoio á natalidade e á dotación de recursos para o desenvolvemento rural dado o seu carácter transversal e a súa incidencia na vertebración do territorio.j) A avaliación do comportamento dos mecanismos de revisión anual incorporados no actual sistema de financiamento, así como a posta en marcha dos grupos de traballo correspondentes para a determinación do custo efectivo dos servizos.k) A plena efectividade do principio de lealdade institucional, que impida que decisións do Estado afecten á capacidade financeira das Comunidades Autónomas para facer fronte á prestación dos servizos, debendo estas ser compensadas pola totalidade dos efectos financeiros que poidan producirse. A tal efecto, deberán procederse á avaliación, no marco do principio de lealdade institucional previsto no actual sistema, das diferentes medidas adoptadas polo Estado que teñan podido afectar aos ingresos e gastos autonómicos. l) A redefinición da recadación normativa de modo que se garanta que a cada territorio se lle imputan os recursos que lle corresponden, e que as Comunidades Autónomas, no exercicio da súa autonomía financeira, asuman a plena responsabilidade dos incrementos e diminucións de recadación que sexan consecuencia do exercicio da súa capacidade normativa. Neste sentido, debería impulsarse unha ordenación sobre unhas bases comúns do regulamento dos tributos cedidos (como xa sucede co IRPF), garantindo unha recadación homoxénea en todo o territorio que sirva como elemento de apoio ás necesidades de gasto e fomente a corresponsabilidade fiscal, e que eviten as situacións de competencia desleal, especialmente nos tributos que inciden na fixación do domicilio fiscal. m) A potenciación das políticas de desenvolvemento rexional e en concreto, do Fondo de Compensación Interterritorial, instrumento constitucionalmente ligado ao principio de solidariedade a través de recursos adicionais aos do sistema de financiamento, mediante unha adecuada dotación orzamentaria e unha reforma dos elementos de reparto.n) A reforma do sistema de financiamento deberá abordar a situación dos mecanismos extraordinarios de apoio á liquidez das Comunidades Autónomas baixo a premisa de que as medidas que se adopten deberán respectar unha igualdade de trato entre todas as Comunidades Autónomas.o) A avaliación do impacto das reformas en materia de Administración local sobre o financiamento e as necesidades de gasto das Comunidades Autónomas. Así mesmo, consideran necesario que se aborde a necesaria reforma do financiamento local, realizando unha valoración conxunta da súa suficiencia xunto coa da comunidade autónoma para cada territorio.
Así mesmo, consideran que as Comunidades Autónomas necesitamos mellorar os nosos recursos para poder prestar uns servizos públicos de calidade con carácter inmediato, máis tendo en conta que na previsión de liquidación de 2017 comunicada en xullo pasado, non se tivo en conta a incidencia do cambio do sistema de xestión do IVE. Esta circunstancia incide de maneira clara nos recursos dos que imos dispoñer en 2019, dado que a previsión de liquidación 2017 soamente inclúe 11 mensualidades de IVE, cando debería incluír a totalidade do ano. De feito, o Goberno recadou o IVE pola totalidade do exercicio 2017 e o espírito do modelo de financiamento é a cesión do IVE ao 50% ás CCAA, o cal supón que o Goberno de España vai dispoñer duns ingresos que corresponden ás CCAA.
Como consecuencia do anterior, consideran que se debe aboar ás Comunidades Autónomas en 2019 tanto o importe da mensualidade do IVE non ingresada en 2017 como a parte que tiver correspondido a cada Comunidade nos distintos fondos do sistema que se visen afectados negativamente pola caída do ITE orixinada pola menor recadación do IVE (Fondo de Garantía, Fondo de Suficiencia e Fondos de Converxencia).2. As Comunidades de Galicia, Principado de Asturias, A Rioxa, Aragón, Castela- A Mancha e Castela e León xuntas suman 4.463 municipios, o 55% de España, máis da metade do territorio nacional, o 52,8% da superficie e, porén, non alcanzan máis que o 21% da poboación nacional. Por iso, instamos ao Goberno de España a que, en cumprimento do acordo adoptado na Conferencia de Presidentes de xaneiro de 2017, presente a proposta de “Estratexia Nacional frente ao Reto Demográfico” y sexa debatida no marco da Comisión creada ao efecto, á que, como Comunidades integrantes do Foro de Comunidades Autónomas polo Cambio Demográfico (FREDD) achegamos as nosas propostas e prioridades activamente.
Así mesmo, no ámbito europeo, froito deste Foro alcanzamos compromisos importantes como a inclusión da cuestión demográfica no Acordo de Asociación do Goberno de España no marco da programación da Política de Cohesión para o período 2014-2020, y como prioridade política del Comité Europeo das Rexións no novo mandato lexislativo da Unión Europea.
Neste marco, con vistas ao debate e aprobación do novo Marco Financeiro Plurianual da Unión Europea (MFP) para o período posterior a 2020 que deberá aliñar o mellor posible o financiamento dispoñible e as prioridades políticas baseándose tanto no que funciona ben actualmente como nos desafíos aos que se enfrenta, as Comunidades autónomas firmantes coinciden en sinalar o reto demográfico como un destes desafíos.
Así se recolle no Libro Branco sobre o Futuro de Europa, reflexións e escenarios para a Europa dos Vinte e sete en 2025 (1/03/2017) que identifica o cambio demográfico entre os retos aos que terá que facer fronte a Unión Europea,Así se recolle en diversos ditames do Comité Europeo das Rexións, en particular o Ditame “A resposta da Unión Europea ao reto demográfico” (2017/C 017/08). Neste ditame constátase que o cambio demográfico é un dos maiores retos aos que se enfronta toda a Unión Europea, polo seu enorme impacto económico, social, orzamentario e ecolóxico, tanto a escala nacional como rexional e local, xa que afecta a sustentabilidade dos sistemas de pensións e aos sistemas sanitarios, determinando así a evolución do Estado do benestar, e foi por iso que se formularon propostas moi concretas para o período de programación 2021-2027 e a futura Política de Cohesión.
Así se pronuncia tamén o Comité das Rexións no Ditame “Documento de reflexión sobre o futuro das finanzas da Unión Europea” (COR-2017-03718) recordando o chamamento para incluír as medidas complementarias do PIB no establecemento da nova xeración de Fondos Estruturais e de Investimento Europeos no próximo período financeiro plurianual, que permita axustar a taxa de cofinanciación por categoría de rexión ao gasto real no que se incorre cando se financian as operacións cofinanciadas o, no seu caso, permitir un ámbito de programación en termos de elixibilidade de actuacións en aqueles territorios sitos en rexións máis desenvolvidas que contan con condicionantes territoriais e socioeconómicos relevantes.
Destacamos tamén o Ditame do Comité das Rexións “Futuro dos Investimentos Territoriais Integrados (ITI) no post-2020” en el que se establece que …..”a implementación dunha ITI debe ter como consecuencia a mellora nos termos de financiamento dos plans financeiros dos programas operativos” e insta a mellorar as condicións en termos de taxas de cofinanciación para a cobertura de aqueles gastos de investimento que permiten unha identificación directa co obxecto da ITI.
Así se adopta na Resolución do Parlamento Europeo de 14 de novembro de 2017 sobre o despregamento dos instrumentos da Política de Cohesión por parte das rexións para afrontar o cambio demográfico. No documento fíxanse varias liñas de acción, na mesma dirección que o Ditame do Comité das Rexións, como son a necesaria coordinación mediante a elaboración dunha estratexia transversal así como a integración das consideracións demográficas en todas as políticas da Unión Europea así como a petición de que o MFP 2021-2027 dea un impulso ás medidas específicas para abordar o reto demográfico e un orzamento ad hoc cun financiamento adicional para rexións con dificultades demográficas graves e permanentes.
Así mesmo, na Nota da posición das Comunidades Autónomas españolas e a Dirección Xeral de Fondos Europeos do Ministerio de Facenda e Administracións Públicas sobre a Política de Cohesión post 2020, de febreiro de 2018, pronúncianse pola introdución dunha nova política na cohesión, a dos retos demográficos. Ademais, insisten en que a Política de Cohesión debe continuar sendo no próximo marco financeiro plurianual a principal política de investimento da Unión Europea, mantendo o seu ritmo inversor e beneficiando a todas as rexións, co obxecto de enfrontar as disparidades.
E así o poñen de manifesto todos os indicadores que mostran a preocupante proxección demográfica de Europa.
O proceso de negociación dun novo Marco Financeiro Plurianual da Unión Europea (MFP) comezou formalmente o pasado mes de maio de 2018 coa publicación pola Comisión Europea da súa proposta que recolle unha Política de Cohesión para 2021-2027, a cal non ten en consideración estas resolucións e ditames das institucións e organismos da Unión Europea, en particular do Parlamento Europeo e do Comité das Rexións, nin tampouco as demandas dos territorios con desafíos demográficos, ao non recoller nela nin estratexias, nin criterios nin liñas específicas para loitar contra a despoboación e o declive demográfico; ademais ve recortada a contía destinada a esta política con respecto ao anterior MPF 2014-2020.
Por todo iso, os Gobernos das Comunidades Autónomas de Galicia, Principado de Asturias, A Rioxa, Aragón, Castela- A Mancha e Castela e León declaramos:a) A necesidade dunha estratexia europea sobre cambio demográfico que coordine o conxunto dos instrumentos e Fondos da Unión e nos que, xunto coa PAC entre outras, a Política de Cohesión xoga un papel fundamental, para creación de emprego, promoción da actividade económica, fomento da l+D+i, acceso a infraestruturas, particularmente de TIC ou dotación de servizos básicos do Estado de Benestar, etc.b) A Política de Cohesión post 2020 ten que estar ao servizo dos novos retos que enfronta a Unión Europea e principalmente nos que a acción a nivel europeo ten un gran valor engadido. Entre eles, sen dúbida, está o reto demográfico, como así se sinalou polo Parlamento Europeo e o Comité Europeo das Rexións.c) A Política de Cohesión debe seguir sendo prioritaria en fondos e obxectivos. O financiamento de outras prioridades non pode poñer en cuestión a dotación económica dos fondos da Unión Europea no ámbito da cohesión no próximo marco financeiro plurianual 2021-2027. É esencial que no próximo período, como mínimo, a dotación se manteña en su nivel actual, e, se é posible se incremente, para non poñer en perigo o avance do desenvolvemento rexional e local. Igualmente cabe sinalar la Alianza pola Cohesión (#CohesionAlliance), iniciativa promovida pola Comité das Rexións á que se adheriron rexións europeas con importantes desequilibrios demográficos que incide na Política de Cohesión como instrumento de solidariedade “para superar a brecha económica, social e territorial”.d) A Política de Cohesión, a súa dotación económica e a modulación dos seus criterios de cofinanciación, non poden basearse nun único indicador, o PIB per cápita. Entendemos e defendemos que se deben ter en conta indicadores complementarios de diversa índole. Cinguíndonos ao reto demográfico, propoñemos que se consideren como posibles los seguintes: evolución da poboación (perda intensa e continuada), dispersión territorial, envellecemento, sobreenvellecemento, emigración da poboación moza e adulta e la consecuente caída da natalidade. Neste sentido, consideramos ademais que as rexións europeas deben participar neste debate.e) A Política de Cohesión debe prever instrumentos específicos para as zonas máis afectadas por desafíos demográficos, tales como un maior peso dos criterios demográficos no método de asignación de fondos ou unha maior flexibilidade tanto na elección dos obxectivos temáticos como nas taxas de cofinanciamento.f) A Unión Europea debe levar a cabo unha definición precisa do concepto "desvantaxes demográficas graves e permanentes" recollido no artigo 174 do Tratado de Funcionamento a unha escala adecuada para identificar e poder responder aos desequilibrios realmente existentes no interior dos estados membros e as rexións.g) Por último, consideramos que a dotación de fondos de cohesión debe estar condicionada á efectiva existencia dunha política de converxencia e cohesión interna e propia dos Estados e as rexións, no marco dunha adecuada ordenación do territorio baseada en unidades funcionais con dimensión suficiente para xerar dinámicas positivas de activación económica y demográfica.
Así mesmo apoiamos as consideracións y políticas que se sinalan como prioritarias no Ditame do Comité Europeo das Rexións “A resposta da Unión Europea ao reto demográfico”, de 16 de xuño de 2016 (2017/C 017/08) e na Resolución do Parlamento Europeo sobre o despregamento dos instrumentos da Política de Cohesión por parte das rexións para enfrontar o cambio demográfico, de 14 de novembro de 2017 e facemos un chamamento para traballar de forma conxunta e cooperativa no proceso de negociación do novo Marco Financeiro Plurianual da Unión Europea 2021-2027, cuxa aprobación definitiva está prevista en 2019, co Parlamento Europeo, o Consello e os gobernos da Unión Europea, en particular co Goberno de España, para acadar a nivel europeo un maior compromiso político sobre os retos demográficos que non só recoñeza estes desafíos senón que adopte os medios financeiros, técnicos e humanos para facerlles fronte.
O PRESIDENTE DA XUNTA DE GALICIAAlberto Nuñez Feijóo O PRESIDENTE DO PRINCIPADO DE ASTURIASJavier Fernández FernándezEL PRESIDENTE DE LA COMUNIDAD AUTÓNOMA DE LA RIOJAJosé Ignacio Ceniceros González EL PRESIDENTE DEL GOBIERNO DE ARAGÓNFrancisco Javier Lambán MontañésO PRESIDENTE DA XUNTA DE COMUNIDADES DE CASTELA- A MANCHAEmiliano García-Page Sánchez EL PRESIDENTE DA XUNTA DE CASTELA E LEÓNJuan Vicente Herrera Campo
- Te recomendamos -
